Çin'in tekstil dış ticaret ihracatını etkileyen uluslararası faktörler arasında, Vietnam sıkı tarifeler, sık sık yapılan ticaret çözüm soruşturmaları veya diğer doğrudan ticaret politikaları yoluyla önemli bir doğrudan baskı uygulamamış olsa da, tekstil ve hazır giyim sektöründeki hızlı büyümesi ve hassas pazar konumlandırması, onu küresel tekstil pazarında, özellikle de ABD pazarında Çin'in temel rakibi haline getirmiştir. Endüstriyel kalkınma dinamiklerinin Çin'in tekstil dış ticaret ihracatı üzerindeki dolaylı etkisi sürekli olarak derinleşmektedir.
Endüstriyel kalkınma yolları açısından bakıldığında, Vietnam'ın tekstil ve hazır giyim sektörünün yükselişi bir tesadüf değil, çoklu avantajlarla desteklenen "kümelenme tabanlı bir atılımdır". Bir yandan, Vietnam işgücü maliyeti avantajına sahiptir: ortalama üretim maaşı Çin'in yalnızca 1/3 ila 1/2'si arasındadır ve işgücü arzı yeterlidir ve çok sayıda uluslararası tekstil markasını ve sözleşmeli üreticiyi üretim kapasitesini konuşlandırmaya çekmektedir. Örneğin, Uniqlo ve ZARA gibi dünyaca ünlü hazır giyim markaları, hazır giyim OEM siparişlerinin %30'undan fazlasını Vietnam fabrikalarına aktarmış ve Vietnam'ın hazır giyim üretim kapasitesinin 2024'te bir önceki yıla göre %12 artmasını ve yıllık 12 milyar parçalık bir üretime ulaşmasını sağlamıştır. Diğer yandan, Vietnam aktif olarak Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) imzalayarak pazar erişim avantajları oluşturmuştur: Vietnam-AB Serbest Ticaret Anlaşması (EVFTA) yıllardır yürürlüktedir ve bu anlaşma, Vietnam'ın tekstil ve hazır giyim ürünlerinin AB'ye ihraç edildiğinde gümrüksüz işlem görmesini sağlamaktadır; ABD ile varılan ikili ticaret anlaşması, ürünlerinin ABD pazarına girmesi için daha tercihli tarife koşulları da sağlıyor. Buna karşılık, Çin'in bazı tekstil ürünleri AB ve ABD'ye ihraç edildiğinde hala belirli tarifeler veya teknik engellerle karşılaşıyor. Ek olarak, Vietnam hükümeti, tekstil sanayi parkları kurarak ve vergi teşvikleri sunarak (örneğin, yeni kurulan tekstil işletmeleri 4 yıllık kurumlar vergisi muafiyetinden ve sonraki 9 yıl boyunca %50 indirimden yararlanabilir) tam endüstriyel zincir düzeninin (eğirme, dokuma, boyama ve hazır giyim üretimini kapsayan) iyileştirilmesini hızlandırdı. 2024 yılına gelindiğinde, Vietnam'ın tekstil sanayi zincirinin yerel destek oranı 2019'daki %45'ten %68'e yükseldi ve ithal kumaşlara ve aksesuarlara olan bağımlılığı önemli ölçüde azalttı, üretim döngülerini kısalttı ve sipariş yanıt hızını artırdı.
Bu endüstriyel avantaj doğrudan uluslararası pazar payında hızlı bir artışa dönüşmüştür. Özellikle Çin-ABD tekstil ticaretindeki belirsizliklerin devam ettiği bir ortamda, Vietnam'ın Çin üzerindeki pazar ikame etkisi giderek daha belirgin hale gelmiştir. Ocak-Mayıs 2025 dönemindeki ABD hazır giyim ithalatı verileri, Çin'in ABD hazır giyim ithalatındaki payının %17,2'ye düştüğünü, Vietnam'ın ise %17,5'lik payla ilk kez Çin'i geçtiğini göstermektedir. Bu verilerin arkasında, iki ülke arasındaki segmentlere ayrılmış kategorilerdeki rekabetin gelgitleri yatmaktadır. Vietnam özellikle pamuklu giysiler ve örme giysiler gibi emek yoğun alanlarda dikkat çekici bir rekabet gücü göstermiştir: ABD pazarında, Vietnam tarafından ihraç edilen pamuklu tişörtlerin birim fiyatı benzer Çin ürünlerine göre %8-12 daha düşüktür ve ortalama teslimat döngüsü 5-7 gün kısalmıştır. Bu durum, Walmart ve Target gibi ABD perakendecilerini temel stil giysiler için daha fazla siparişi Vietnam'a kaydırmaya teşvik etmiştir. Fonksiyonel giyim alanında Vietnam da rekabeti hızlandırıyor. Çin ve Güney Kore'den gelişmiş üretim hatları getirerek, spor giyim ihracat hacmi 2024 yılında yıllık %18 artışla 8 milyar ABD dolarını aştı ve başlangıçta Çin'e ait olan orta ve düşük segment spor giyim siparişlerini daha da artırdı.
Çinli tekstil dış ticaret ihracatçıları için Vietnam'dan gelen rekabet baskısı yalnızca pazar payındaki daralmaya değil, aynı zamanda Çinli işletmeleri dönüşümlerini hızlandırmaya da zorluyor. Bir yandan, ABD'nin orta ve alt segment pazarına dayanan bazı Çinli tekstil işletmeleri, sipariş kaybı ve kâr marjının daralması ikilemiyle karşı karşıya. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler, marka avantajlarından ve pazarlık gücünden yoksun olduğundan, Vietnamlı işletmelerle fiyat rekabetinde pasif bir konumda kalıyorlar. Kâr marjlarını düşürerek veya müşteri yapılarını ayarlayarak faaliyetlerini sürdürmek zorunda kalıyorlar. Öte yandan, bu rekabet aynı zamanda Çin tekstil endüstrisinin üst düzey ve farklılaştırılmış bir gelişime doğru ilerlemesini de sağladı: giderek artan sayıda Çinli işletme, yeşil kumaşlara (geri dönüştürülmüş polyester ve organik pamuk gibi) ve fonksiyonel malzemelere (antibakteriyel kumaşlar ve akıllı sıcaklık kontrollü kumaşlar gibi) yönelik Ar-Ge yatırımlarını artırmaya başladı. 2024 yılında, Çin'in geri dönüştürülmüş tekstil ürünlerinin ihracat hacmi, bir önceki yıla göre %23 artarak tekstil ihracatının genel büyüme oranını geride bıraktı. Aynı zamanda Çinli işletmeler, uluslararası fuarlara katılarak ve yabancı tasarımcılarla iş birliği yaparak, Avrupa ve Amerika'daki orta ve üst düzey pazarlarda kendi markalarının tanınırlığını artırarak marka bilinirliğini güçlendiriyor, böylece "OEM bağımlılığı"ndan kurtulup tek pazara bağımlılığı ve düşük fiyat rekabetini azaltıyor.
Uzun vadede, Vietnam tekstil endüstrisinin yükselişi küresel tekstil pazarı düzenini yeniden şekillendirmede önemli bir değişken haline gelmiştir. Çin ile rekabeti "sıfır toplamlı bir oyun" değil, her iki tarafın da endüstriyel zincirin farklı halkalarında farklılaşmış bir gelişme elde etmesi için itici bir güçtür. Çinli tekstil işletmeleri endüstriyel iyileştirme fırsatını değerlendirip teknolojik Ar-Ge, marka oluşturma ve yeşil üretim gibi alanlarda yeni rekabet engelleri oluşturabilirlerse, üst düzey tekstil pazarındaki avantajlarını pekiştirmeleri beklenmektedir. Ancak kısa vadede, Vietnam'ın orta ve alt düzey pazardaki rekabet baskısı devam edecektir. Çin'in tekstil dış ticaret ihracatının, küresel pazar rekabetindeki yeni zorluklarla başa çıkabilmek için pazar yapısını daha da optimize etmesi, "Kuşak ve Yol" boyunca gelişmekte olan pazarları genişletmesi ve endüstriyel zincirin sinerji verimliliğini artırması gerekmektedir.
Gönderi zamanı: 15 Ağustos 2025