Bạn đã bao giờ thực sự nhìn vào “lớp da” của quần áo - tức là vải vóc chưa? Những chất liệu mềm mại, mịn màng, thoáng khí hay chống thấm nước ấy, chính xác thì chúng được tạo ra như thế nào? Hôm nay, chúng ta sẽ cùng khám phá “những bí mật ẩn giấu” của vải vóc để khám phá biết bao công trình khoa học và kỹ thuật thủ công ẩn chứa bên trong chất liệu tưởng chừng như bình thường này.
“Quá khứ và hiện tại” của vải: Bắt đầu từ một sợi đơn
Câu chuyện về vải bắt đầu từ “sợi”. Cũng như một ngôi nhà cần gạch, “gạch” của vải cũng chính là sợi. Một số đến từ thiên nhiên, số khác là sản phẩm của sự khéo léo của con người.
Sợi tự nhiên: Món quà từ thiên nhiên
Bông là một trong những loại sợi tự nhiên phổ biến nhất. Một quả bông chứa khoảng 3.000 sợi, mỗi sợi dài 3-5 cm - độ mềm dẻo của chúng sánh ngang với dây thép mỏng. Áo phông và ga trải giường bạn mặc có lẽ cũng được làm từ bông.
Len là “bậc thầy giữ ấm của thế giới động vật”. Mỗi sợi len có vô số lớp vảy đan xen vào nhau, mang lại cho len “đặc tính nỉ” tự nhiên – đó là lý do tại sao áo len sẽ bị co lại nếu không được giặt đúng cách. Trong khi đó, lụa lại vô cùng đặc biệt: một kén được tạo thành từ một sợi liên tục, dài tới 1.500 mét, mang lại cho nó danh hiệu “nhà vô địch sợi dài của tự nhiên”. Lụa được dệt từ lụa nhẹ đến mức có thể luồn qua một chiếc vòng.
Sợi nhân tạo: “Phép thuật sáng tạo” của con người
Polyester là “con ngựa thồ” của các loại sợi nhân tạo – bền, chống nhăn và giá cả phải chăng, là xương sống của nhiều loại trang phục thể thao và rèm cửa. Ngược lại, Spandex (Lycra) là “chuyên gia về độ đàn hồi”, có thể co giãn gấp 5-8 lần chiều dài ban đầu. Chỉ cần thêm một chút vào quần jean hoặc quần áo tập yoga, bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn ngay lập tức.
Tiếp theo là xu hướng "sợi tái chế", chẳng hạn như polyester tái chế làm từ chai nhựa. Một tấn sợi tái chế có thể tiết kiệm khoảng 60.000 chai nhựa, vừa thân thiện với môi trường vừa thiết thực - một xu hướng đang lên trong thế giới thời trang.
Dệt quyết định tính cách: Cùng một sợi, ngàn vẻ ngoài
Sợi chỉ là “nguyên liệu thô”; để trở thành vải, chúng cần trải qua quá trình “dệt” quan trọng. Giống như những viên gạch Lego có thể tạo ra vô số hình dạng, các phương pháp dệt khác nhau mang lại cho vải những tính cách hoàn toàn khác nhau.
Vải dệt thoi: “Loại chính xác” của sợi dọc và sợi ngang đan xen
Phương pháp phổ biến nhất là “dệt”—sợi dọc (dọc) và sợi ngang (ngang) đan xen vào nhau như thêu chữ thập. Vải dệt trơn (ví dụ: vải sơ mi) có độ đan xen đồng đều, bền nhưng hơi cứng. Vải dệt chéo (ví dụ: vải denim) đan xen ở góc 45 độ, tạo ra các đường chéo rõ nét, mang lại cảm giác mềm mại nhưng vẫn có cấu trúc. Vải dệt satin (ví dụ: lụa) cho phép sợi dọc hoặc sợi ngang nổi trên bề mặt, tạo nên kết cấu mịn màng như gương, toát lên vẻ sang trọng.
Vải dệt kim: Loại “linh hoạt” của các vòng đan xen
Nếu bạn đã từng chạm vào áo len hoặc áo hoodie, bạn sẽ nhận thấy độ đàn hồi đặc biệt của chúng. Đó là bởi vì vải dệt kim được tạo thành từ vô số các vòng đan xen vào nhau, giống như một chuỗi mắt xích co giãn tự do. "Vải cotton dệt kim" và "vải gân" thông thường thuộc nhóm này — hoàn hảo cho việc ôm sát.
Vải không dệt: “Loại nhanh” bỏ qua công đoạn dệt
Một số loại vải thậm chí không cần dệt. Các vật liệu như vải thổi tan chảy dùng trong khẩu trang hoặc ga trải giường dùng một lần được làm bằng cách liên kết hoặc ép nhiệt sợi trực tiếp vào vải. Chúng được sản xuất nhanh chóng và có chi phí thấp nhưng độ bền kém hơn, lý tưởng để sử dụng một lần.
“Kỹ năng đặc biệt” của vải: Công nghệ làm cho nó không chỉ là vải
Các loại vải ngày nay không chỉ có chức năng “che phủ và giữ ấm”. Công nghệ đã mang lại cho chúng những “siêu năng lực” đáng kinh ngạc.
Vải thoáng khí
Một số loại vải có vô số lỗ chân lông siêu nhỏ, cho phép mồ hôi thoát ra dưới dạng hơi nước, đồng thời ngăn chặn độ ẩm bên ngoài. Hãy lấy Gore-Tex, được sử dụng trong áo khoác ngoài trời, làm ví dụ - giữ khô ráo ngay cả khi trời mưa.
Vải điều chỉnh nhiệt độ
Vải có "vật liệu chuyển pha" hoạt động như máy điều hòa không khí tích hợp: chúng hấp thụ nhiệt và chuyển thành dạng lỏng khi ấm, sau đó tỏa nhiệt và đông lại khi mát, giúp cơ thể bạn luôn thoải mái. Hãy tìm chúng trong đồ lót giữ nhiệt mùa đông hoặc áo phông làm mát mùa hè.
Vải thông minh “biết nói”
Việc dệt cảm biến vào vải tạo ra "quần áo thông minh". Đồ thể thao có thể theo dõi nhịp tim và nhịp thở; đồng phục y tế truyền tải các dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân theo thời gian thực. Thậm chí còn có loại vải tạo ra điện - hãy mặc nó để sạc điện thoại. Tương lai đã đến!
Chọn đúng vải, mặc đúng trang phục: Mẹo tránh sai lầm
Hiểu rõ nhãn vải khi mua quần áo có thể giúp bạn tránh được rắc rối:
Đối với trang phục bó sát, hãy chọn loại vải thoáng khí, thấm hút mồ hôi như cotton, lụa hoặc modal.
Áo khoác ngoài phù hợp với loại vải bền, chống gió như polyester hoặc nylon.
Đối với quần áo co giãn (ví dụ: quần legging, đồ thể thao), hãy kiểm tra hàm lượng spandex—thường thì 5%-10% là đủ.
Các loại vải tự nhiên như len và cashmere dễ bị mối mọt tấn công; hãy bảo quản chúng cùng với long não và tránh giặt (chúng sẽ bị co lại!)
Một mảnh vải được vận chuyển từ cánh đồng bông và kén tằm đến khung cửi nhà máy, đến những chiếc kéo thiết kế, và cuối cùng đến với chúng ta, mang theo hơi ấm và những câu chuyện. Lần tới khi bạn mặc quần áo, hãy cảm nhận kết cấu của chúng và tưởng tượng hành trình của chúng — hóa ra chúng ta được bao quanh bởi rất nhiều "công nghệ và nghề thủ công" mỗi ngày!
Thời gian đăng: 03-07-2025