Zakłócenie łańcucha dostaw handlu tkaninami przez konflikty geopolityczne przypomina wprowadzenie „czynnika utrudniającego” do pierwotnie sprawnego układu krwionośnego handlu międzynarodowego, a jego wpływ przenika wiele wymiarów, takich jak transport, koszty, terminowość i operacje korporacyjne.
1. „Zerwanie i objazd” szlaków transportowych: analiza reakcji łańcuchowej szlaków w wyniku kryzysu na Morzu Czerwonym
Handel tkaninami jest silnie uzależniony od transportu morskiego, zwłaszcza od kluczowych szlaków łączących Azję, Europę i Afrykę. Biorąc za przykład kryzys na Morzu Czerwonym, jako „gardło” globalnej żeglugi, Morze Czerwone i Kanał Sueski odpowiadają za około 12% wolumenu światowego handlu, a także stanowią główne kanały eksportu azjatyckich tkanin do Europy i Afryki. Napięta sytuacja na Morzu Czerwonym spowodowana eskalacją konfliktu między Rosją a Ukrainą oraz zaostrzeniem konfliktu między Libanem a Izraelem bezpośrednio doprowadziła do wzrostu ryzyka ataków na statki handlowe. Od 2024 roku ponad 30 statków handlowych na Morzu Czerwonym zostało zaatakowanych przez drony lub pociski. Aby uniknąć ryzyka, wiele międzynarodowych gigantów żeglugowych (takich jak Maersk i Mediterranean Shipping) ogłosiło zawieszenie szlaku przez Morze Czerwone i zdecydowało się na ominięcie Przylądka Dobrej Nadziei w Afryce.
Wpływ tego „objazdu” na handel tkaninami jest natychmiastowy: pierwotna podróż z chińskich portów delty Jangcy i delty Rzeki Perłowej do europejskiego portu w Rotterdamie przez Kanał Sueski trwała około 30 dni, ale po ominięciu Przylądka Dobrej Nadziei podróż wydłużono do 45-50 dni, wydłużając czas transportu o prawie 50%. W przypadku tkanin o silnej sezonowości (takich jak lekka bawełna i len latem oraz ciepłe dzianiny zimą), opóźnienia mogą bezpośrednio wpłynąć na szczyt sezonu sprzedaży – na przykład europejskie marki odzieżowe pierwotnie planowały odbiór azjatyckich tkanin i rozpoczęcie produkcji w grudniu 2024 roku, przygotowując się do wprowadzenia nowych produktów wiosną 2025 roku. Opóźnienie dostawy do lutego 2025 roku oznacza utratę złotego okresu sprzedaży, czyli marca-kwietnia, co skutkuje anulowaniem zamówień lub udzieleniem rabatów.
2. Rosnące koszty: presja łańcucha dostaw od transportu do zapasów
Bezpośrednim skutkiem zmiany trasy jest gwałtowny wzrost kosztów transportu. W grudniu 2024 r. stawka frachtowa za 40-stopowy kontener z Chin do Europy wzrosła z około 1500 dolarów przed kryzysem na Morzu Czerwonym do ponad 4500 dolarów, co stanowi wzrost o 200%. Jednocześnie, zwiększona odległość podróży spowodowana objazdem doprowadziła do spadku obrotów statków, a globalny niedobór mocy przewozowych dodatkowo podniósł stawki frachtowe. W przypadku handlu tkaninami, który charakteryzuje się niską marżą zysku (średnia marża zysku wynosi około 5–8%), gwałtowny wzrost kosztów frachtu bezpośrednio obniżył marżę zysku – firma eksportująca tkaniny z Shaoxing w prowincji Zhejiang obliczyła, że koszt frachtu partii tkanin bawełnianych wysłanych do Niemiec w styczniu 2025 r. wzrósł o 280 000 juanów w porównaniu z analogicznym okresem w 2024 r., co stanowi 60% zysku z zamówienia.
Oprócz kosztów frachtu bezpośredniego, jednocześnie wzrosły również koszty pośrednie. Aby poradzić sobie z opóźnieniami w transporcie, firmy tekstylne muszą przygotować się z wyprzedzeniem, co skutkuje zaległościami w zapasach: w czwartym kwartale 2024 roku cykl rotacji zapasów tkanin w głównych klastrach tekstylnych w Chinach wydłuży się z 35 do 52 dni, a koszty magazynowania (takie jak opłaty magazynowe i odsetki od zajęcia kapitału) wzrosną o około 15%. Ponadto niektóre tkaniny (takie jak wysokiej jakości jedwab i tkaniny elastyczne) podlegają surowym wymogom dotyczącym warunków przechowywania. Długotrwałe magazynowanie może powodować przebarwienia i utratę elastyczności tkaniny, co dodatkowo zwiększa ryzyko strat.
3. Ryzyko zakłócenia łańcucha dostaw: „efekt motyla” od surowców do produkcji
Konflikty geopolityczne mogą również powodować zakłócenia w łańcuchu dostaw i dystrybucji w przemyśle tekstylnym. Na przykład Europa jest ważną bazą produkcyjną surowców do produkcji włókien chemicznych (takich jak poliester i nylon). Konflikt między Rosją a Ukrainą spowodował wahania cen energii w Europie, a niektóre zakłady chemiczne ograniczyły lub wstrzymały produkcję. W 2024 roku produkcja włókien poliestrowych w Europie spadnie o 12% rok do roku, co podniesie ceny światowych surowców do produkcji włókien chemicznych, co z kolei wpłynie na koszty ponoszone przez firmy produkujące tkaniny, które opierają się na tym surowcu.
Jednocześnie, cecha „wielopunktowej współpracy” w handlu tkaninami sprawia, że jest on niezwykle wymagający dla stabilności łańcucha dostaw. Kawałek zadrukowanej tkaniny bawełnianej eksportowany do Stanów Zjednoczonych może wymagać importu przędzy bawełnianej z Indii, farbowania i drukowania w Chinach, a następnie przetworzenia na tkaninę w Azji Południowo-Wschodniej i ostatecznie transportu przez Morze Czerwone. Jeśli połączenie zostanie zablokowane przez konflikty geopolityczne (takie jak ograniczenie eksportu indyjskiej przędzy bawełnianej z powodu zawirowań politycznych), cały łańcuch produkcyjny ulegnie stagnacji. W 2024 roku zakaz eksportu przędzy bawełnianej w niektórych stanach Indii spowodował, że wiele chińskich firm drukarskich i farbiarskich wstrzymało produkcję z powodu niedoborów surowców, a wskaźnik opóźnień w realizacji zamówień przekroczył 30%. W rezultacie niektórzy klienci zagraniczni zwrócili się do alternatywnych dostawców, takich jak Bangladesz i Wietnam, co spowodowało długoterminową utratę klientów.
4. Dostosowanie strategii korporacyjnej: od biernej reakcji do aktywnej rekonstrukcji
W obliczu zakłóceń w łańcuchu dostaw spowodowanych geopolityką, firmy handlujące tkaninami zmuszone są do dostosowania swoich strategii:
Zróżnicowane metody transportu: Niektóre firmy zwiększają udział pociągów Chiny-Europa oraz transportu lotniczego. Na przykład, liczba pociągów Chiny-Europa przewożących tkaniny tekstylne z Chin do Europy w 2024 roku wzrośnie o 40% rok do roku, ale koszt transportu kolejowego jest trzykrotnie wyższy niż transportu morskiego, który dotyczy jedynie tkanin o wysokiej wartości dodanej (takich jak jedwab i funkcjonalne tkaniny sportowe).
Lokalne zaopatrzenie: zwiększenie inwestycji w krajowy łańcuch dostaw surowców, np. zwiększenie stopnia wykorzystania lokalnych surowców, np. długowłóknistej bawełny z Sinciangu i włókien bambusa z Syczuanu, a także zmniejszenie uzależnienia od importowanych surowców;
Układ magazynów zagranicznych: Utworzenie magazynów wysyłkowych w Azji Południowo-Wschodniej i Europie, wcześniejsze rezerwowanie powszechnie używanych gatunków tkanin i skrócenie cykli dostaw – Na początku 2025 roku firma tekstylna z Zhejiang zarezerwowała 2 miliony jardów bawełny w swoim magazynie zagranicznym w Wietnamie, co umożliwi jej szybką reakcję na pilne zamówienia z fabryk odzieżowych z Azji Południowo-Wschodniej.
Ogólnie rzecz biorąc, konflikty geopolityczne głęboko wpłynęły na stabilność handlu tkaninami, zakłócając szlaki transportowe, podnosząc koszty i przerywając łańcuchy dostaw. Dla przedsiębiorstw stanowi to zarówno wyzwanie, jak i siłę napędową dla branży, która musi przyspieszyć transformację w kierunku „elastyczności, lokalizacji i dywersyfikacji”, aby sprostać wpływowi globalnej niepewności.
Czas publikacji: 26 lipca 2025 r.