اختلال در زنجیره تأمین تجارت پارچه ناشی از درگیری‌های ژئوپلیتیکی مانند ایجاد یک «عامل انسداد» در رگ‌های خونیِ در ابتدا روان تجارت جهانی است و تأثیر آن به ابعاد مختلفی مانند حمل و نقل، هزینه، به موقع بودن و عملیات شرکت‌ها نفوذ می‌کند.
۱. «قطع و وصل شدن» مسیرهای حمل و نقل: نگاهی به واکنش زنجیره‌ای مسیرها از بحران دریای سرخ
تجارت پارچه به شدت به حمل و نقل دریایی، به ویژه مسیرهای کلیدی متصل کننده آسیا، اروپا و آفریقا، وابسته است. به عنوان مثال، با در نظر گرفتن بحران دریای سرخ، به عنوان "گلوگاه" حمل و نقل جهانی، دریای سرخ و کانال سوئز حدود 12 درصد از حجم حمل و نقل تجاری جهان را به خود اختصاص می‌دهند و همچنین کانال‌های اصلی صادرات پارچه آسیایی به اروپا و آفریقا هستند. وضعیت پرتنش در دریای سرخ ناشی از تشدید درگیری بین روسیه و اوکراین و تشدید درگیری بین لبنان و اسرائیل، مستقیماً منجر به افزایش خطر حمله به کشتی‌های تجاری شده است. از سال 2024، بیش از 30 کشتی تجاری در دریای سرخ مورد حمله پهپادها یا موشک‌ها قرار گرفته‌اند. به منظور جلوگیری از خطرات، بسیاری از غول‌های حمل و نقل بین‌المللی (مانند مرسک و کشتیرانی مدیترانه) تعلیق مسیر دریای سرخ را اعلام کرده و ترجیح داده‌اند که از اطراف دماغه امید نیک در آفریقا عبور کنند.
تأثیر این «انحراف» بر تجارت پارچه فوری است: سفر اولیه از بنادر دلتای رودخانه یانگ تسه و دلتای رودخانه مروارید چین به بندر اروپایی روتردام از طریق کانال سوئز حدود 30 روز طول کشید، اما پس از انحراف از دماغه امید نیک، این سفر به 45 تا 50 روز افزایش یافت و زمان حمل و نقل را تقریباً 50 درصد افزایش داد. برای پارچه‌هایی با فصلی بودن قوی (مانند پنبه سبک و کتان در تابستان و پارچه‌های بافتنی گرم در زمستان)، تأخیرهای زمانی ممکن است مستقیماً فصل اوج فروش را از دست بدهند - به عنوان مثال، برندهای پوشاک اروپایی در ابتدا قصد داشتند پارچه‌های آسیایی را دریافت کنند و تولید را در دسامبر 2024 آغاز کنند تا برای محصولات جدید در بهار 2025 آماده شوند. اگر تحویل تا فوریه 2025 به تأخیر بیفتد، دوره طلایی فروش مارس-آوریل از دست خواهد رفت و منجر به لغو سفارش یا تخفیف می‌شود.
۲. افزایش شدید هزینه‌ها: فشار زنجیره از حمل و نقل تا موجودی کالا
پیامد مستقیم تنظیم مسیر، افزایش هزینه‌های حمل و نقل است. در دسامبر ۲۰۲۴، نرخ حمل و نقل برای یک کانتینر ۴۰ فوتی از چین به اروپا از حدود ۱۵۰۰ دلار قبل از بحران دریای سرخ به بیش از ۴۵۰۰ دلار افزایش یافت که افزایشی ۲۰۰ درصدی را نشان می‌دهد. در عین حال، افزایش مسافت سفر ناشی از انحراف مسیر منجر به کاهش گردش کشتی‌ها شد و کمبود ظرفیت جهانی، نرخ حمل و نقل را بیشتر افزایش داد. برای تجارت پارچه که حاشیه سود پایینی دارد (میانگین حاشیه سود حدود ۵ تا ۸ درصد است)، افزایش هزینه‌های حمل و نقل مستقیماً حاشیه سود را کاهش داد - یک شرکت صادرات پارچه در شاوشینگ، ژجیانگ، محاسبه کرد که هزینه حمل و نقل یک دسته پارچه نخی که در ژانویه ۲۰۲۵ به آلمان ارسال شده است، در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۲۴، ۲۸۰ هزار یوان افزایش یافته است که معادل ۶۰ درصد سود سفارش است.
علاوه بر هزینه حمل و نقل مستقیم، هزینه‌های غیرمستقیم نیز به طور همزمان افزایش یافت. شرکت‌های تولیدکننده پارچه برای مقابله با تأخیرهای حمل و نقل باید از قبل آماده شوند که منجر به انباشت موجودی می‌شود: در سه ماهه چهارم سال 2024، روزهای گردش موجودی پارچه‌ها در خوشه‌های اصلی نساجی در چین از 35 روز به 52 روز افزایش می‌یابد و هزینه‌های موجودی (مانند هزینه‌های انبارداری و بهره اشغال سرمایه) حدود 15 درصد افزایش می‌یابد. علاوه بر این، برخی از پارچه‌ها (مانند پارچه‌های ابریشمی و کششی مرغوب) الزامات سختگیرانه‌ای در مورد محیط انبارداری دارند. موجودی طولانی مدت ممکن است باعث تغییر رنگ پارچه و کاهش خاصیت ارتجاعی آن شود و خطر از بین رفتن آن را بیشتر افزایش دهد.
۳. ریسک اختلال در زنجیره تأمین: «اثر پروانه‌ای» از مواد اولیه تا تولید
درگیری‌های ژئوپلیتیکی همچنین ممکن است باعث ایجاد اختلالات زنجیره‌ای در بالادست و پایین‌دست زنجیره صنعت پارچه شود. به عنوان مثال، اروپا یک پایگاه تولید مهم برای مواد اولیه الیاف شیمیایی (مانند پلی‌استر و نایلون) است. درگیری بین روسیه و اوکراین باعث نوسانات قیمت انرژی در اروپا شده است و برخی از کارخانه‌های شیمیایی تولید خود را کاهش داده یا متوقف کرده‌اند. در سال 2024، تولید الیاف استیپل پلی‌استر در اروپا نسبت به سال گذشته 12 درصد کاهش خواهد یافت و قیمت مواد اولیه الیاف شیمیایی جهانی را افزایش می‌دهد که به نوبه خود بر هزینه شرکت‌های تولید پارچه که به این ماده اولیه متکی هستند، تأثیر می‌گذارد.
در عین حال، ویژگی‌های «همکاری چند حلقه‌ای» تجارت پارچه، آن را به شدت به ثبات زنجیره تأمین وابسته می‌کند. یک تکه پارچه پنبه‌ای چاپ شده که به ایالات متحده صادر می‌شود، ممکن است نیاز به واردات نخ پنبه‌ای از هند، رنگ‌آمیزی و چاپ در چین و سپس پردازش به پارچه در جنوب شرقی آسیا و در نهایت حمل و نقل از طریق مسیر دریای سرخ داشته باشد. اگر یک حلقه به دلیل درگیری‌های ژئوپلیتیکی مسدود شود (مانند محدود شدن صادرات نخ پنبه‌ای هند به دلیل آشفتگی سیاسی)، کل زنجیره تولید دچار رکود خواهد شد. در سال 2024، ممنوعیت صادرات نخ پنبه‌ای در برخی از ایالت‌های هند باعث شد بسیاری از شرکت‌های چاپ و رنگرزی چینی به دلیل کمبود مواد اولیه تولید را متوقف کنند و میزان تأخیر در تحویل سفارش از 30 درصد فراتر رفت. در نتیجه، برخی از مشتریان خارج از کشور به تأمین‌کنندگان جایگزین مانند بنگلادش و ویتنام روی آوردند که منجر به از دست دادن مشتری در درازمدت شد.
۴. تنظیم استراتژی شرکت: از واکنش منفعلانه تا بازسازی فعال
در مواجهه با اختلالات زنجیره تأمین ناشی از ژئوپلیتیک، شرکت‌های بازرگانی پارچه مجبور به تنظیم استراتژی‌های خود شده‌اند:
روش‌های حمل و نقل متنوع: برخی شرکت‌ها نسبت قطارهای چین-اروپا و حمل و نقل هوایی را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، تعداد قطارهای چین-اروپا برای پارچه‌های نساجی از چین به اروپا در سال ۲۰۲۴، ۴۰ درصد نسبت به سال قبل افزایش خواهد یافت، اما هزینه حمل و نقل ریلی سه برابر حمل و نقل دریایی است که فقط برای پارچه‌های با ارزش افزوده بالا (مانند ابریشم و پارچه‌های ورزشی کاربردی) قابل اجرا است.
تدارکات محلی: افزایش سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین مواد اولیه داخلی، مانند افزایش نرخ استفاده از مواد اولیه محلی مانند پنبه الیاف بلند سین کیانگ و الیاف بامبو سیچوان، و کاهش وابستگی به مواد اولیه وارداتی؛
چیدمان انبارهای خارج از کشور: انبارهای پیش‌فروش در جنوب شرقی آسیا و اروپا راه‌اندازی کنید، انواع پارچه‌های پرکاربرد را از قبل رزرو کنید و چرخه‌های تحویل را کوتاه کنید - در آغاز سال 2025، یک شرکت پارچه در ژجیانگ 2 میلیون یارد پارچه نخی را در انبار خارج از کشور خود در ویتنام رزرو کرده است که می‌تواند به سرعت به سفارشات فوری از کارخانه‌های پوشاک جنوب شرقی آسیا پاسخ دهد.
به طور کلی، درگیری‌های ژئوپلیتیکی با ایجاد اختلال در مسیرهای حمل و نقل، افزایش هزینه‌ها و شکستن زنجیره‌های تأمین، تأثیر عمیقی بر ثبات تجارت پارچه گذاشته است. برای شرکت‌ها، این موضوع هم یک چالش و هم نیرویی برای صنعت است تا تحول خود را به سمت «انعطاف‌پذیری، بومی‌سازی و تنوع» تسریع کند تا بتواند در برابر تأثیر عدم قطعیت‌های جهانی مقاومت کند.
زمان ارسال: ۲۶ ژوئیه ۲۰۲۵