صنعت نساجی هند در حال تجربه «اثر پروانه‌ای» ناشی از زنجیره تأمین پنبه است. به عنوان یک صادرکننده بزرگ جهانی پارچه پنبه‌ای، کاهش ۸ درصدی صادرات پارچه پنبه‌ای هند در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۴ نسبت به سال گذشته، ناشی از افزایش قیمت پنبه داخلی به دلیل کاهش تولید است. داده‌ها نشان می‌دهد که قیمت‌های نقدی پنبه هند از ابتدای سال ۲۰۲۴ تا سه ماهه دوم، ۲۲ درصد افزایش یافته است که مستقیماً هزینه‌های تولید پارچه پنبه‌ای را افزایش داده و رقابت‌پذیری قیمت آن را در بازار بین‌المللی تضعیف کرده است.
اثرات موجی پشت کاهش تولید
کاهش تولید پنبه هند تصادفی نیست. در طول فصل کاشت ۲۰۲۳-۲۰۲۴، مناطق اصلی تولید مانند ماهاراشترا و گجرات از خشکسالی‌های غیرطبیعی رنج بردند که منجر به کاهش ۱۵ درصدی عملکرد پنبه در واحد سطح نسبت به سال گذشته شد. کل تولید به ۳۴ میلیون عدل (۱۷۰ کیلوگرم در هر عدل) کاهش یافت که کمترین میزان در پنج سال گذشته است. کمبود مواد اولیه مستقیماً باعث افزایش قیمت‌ها شد و تولیدکنندگان پارچه پنبه‌ای قدرت چانه‌زنی ضعیفی دارند: کارخانه‌های نساجی کوچک و متوسط ۷۰ درصد از صنعت نساجی هند را تشکیل می‌دهند و برای تثبیت قیمت مواد اولیه از طریق قراردادهای بلندمدت تلاش می‌کنند و مجبورند به طور منفعلانه انتقال هزینه‌ها را بپذیرند.
واکنش در بازار بین‌المللی حتی ساده‌تر است. در بحبوحه تغییر مسیر رقبایی مانند بنگلادش و ویتنام، سفارش‌های صادرات پارچه پنبه‌ای هند به اتحادیه اروپا و ایالات متحده به ترتیب ۱۱٪ و ۹٪ کاهش یافت. خریداران اتحادیه اروپا بیشتر تمایل دارند به پاکستان روی آورند، جایی که قیمت پنبه به دلیل برداشت فراوان ثابت مانده است و قیمت پارچه پنبه‌ای مشابه ۵٪ تا ۸٪ کمتر از هند است.
جعبه ابزار سیاست‌گذاری برای شکستن بن‌بست
در مواجهه با این مخمصه، واکنش دولت هند منطق دوگانه‌ی «نجات اضطراری کوتاه‌مدت + تحول بلندمدت» را نشان می‌دهد:
- لغو تعرفه واردات نخ پنبه: در صورت اجرای این سیاست، هند نخ پنبه وارداتی را از 10٪ تعرفه پایه فعلی و 5٪ مالیات اضافی معاف خواهد کرد. طبق برآوردهای وزارت نساجی هند، این اقدام می‌تواند هزینه واردات نخ پنبه را 15٪ کاهش دهد و انتظار می‌رود واردات نخ پنبه ماهانه 50،000 تن افزایش یابد و 20٪ از شکاف مواد اولیه داخلی را پر کند و فشار مواد اولیه بر تولیدکنندگان پارچه پنبه‌ای را کاهش دهد.
- شرط‌بندی روی مسیر پنبه بازیافتی: دولت قصد دارد از طریق «برنامه تشویقی صادرات الیاف بازیافتی» تخفیف تعرفه‌ای ۳ درصدی برای صادرات پارچه‌های پنبه بازیافتی ارائه دهد و با انجمن‌های صنعتی برای ایجاد یک سیستم صدور گواهینامه کیفیت پنبه بازیافتی همکاری کند. در حال حاضر، صادرات پارچه‌های پنبه بازیافتی هند کمتر از ۵ درصد است، در حالی که بازار جهانی منسوجات بازیافتی با نرخ سالانه ۱۲ درصد در حال رشد است. انتظار می‌رود سود حاصل از این سیاست، صادرات این دسته را در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۱ میلیارد دلار برساند.
اضطراب و انتظارات صنعت
شرکت‌های نساجی هنوز در حال رصد تأثیر این سیاست‌ها هستند. سانجی تاکور، رئیس فدراسیون صنایع نساجی هند، خاطرنشان کرد: «کاهش تعرفه می‌تواند نیاز فوری را برطرف کند، اما چرخه حمل و نقل نخ پنبه وارداتی (۴۵ تا ۶۰ روز برای واردات از برزیل و ایالات متحده) نمی‌تواند به طور کامل جایگزین فوریت زنجیره تأمین محلی شود.» مهم‌تر از آن، تقاضای بازار بین‌المللی برای پارچه پنبه‌ای از «اولویت قیمت پایین» به «پایداری» تغییر می‌کند - اتحادیه اروپا قانونی وضع کرده است که نسبت الیاف بازیافتی در مواد اولیه نساجی تا سال ۲۰۳۰ نباید کمتر از ۵۰ درصد باشد، که منطق اصلی پشت ترویج صادرات پنبه بازیافتی توسط هند است.
این بحران که توسط پنبه آغاز شده است، ممکن است صنعت نساجی هند را مجبور به تسریع تحول خود کند. هنگامی که ضربه گیر سیاست کوتاه مدت و تغییر مسیر بلندمدت با هم افزایی شکل بگیرند، اینکه آیا صادرات پارچه پنبه ای هند می تواند از کاهش جلوگیری کند و در نیمه دوم سال 2024 دوباره افزایش یابد، به دریچه مهمی برای مشاهده بازسازی زنجیره تامین نساجی جهانی تبدیل خواهد شد.
زمان ارسال: 5 آگوست 2025