در ۵ آگوست ۲۰۲۵، هند و بریتانیا رسماً توافقنامه جامع اقتصادی و تجاری (که از این پس "موافقتنامه تجارت آزاد هند و بریتانیا" نامیده می‌شود) را آغاز کردند. این همکاری تجاری برجسته نه تنها روابط اقتصادی و تجاری دوجانبه بین دو کشور را تغییر شکل می‌دهد، بلکه موج‌هایی را در بخش تجارت خارجی نساجی جهانی نیز ایجاد می‌کند. مفاد "تعرفه صفر" برای صنعت نساجی در این توافقنامه، مستقیماً چشم‌انداز رقابتی بازار واردات نساجی بریتانیا را بازنویسی می‌کند، به ویژه چالش‌های بالقوه‌ای را برای شرکت‌های صادراتی نساجی چین که مدت‌ها بر بازار تسلط داشته‌اند، ایجاد می‌کند.
هسته اصلی توافق: تعرفه صفر برای ۱۱۴۳ دسته از محصولات نساجی، هند بازار رو به رشد بریتانیا را هدف قرار می‌دهد
صنعت نساجی به عنوان یکی از ذینفعان اصلی توافقنامه تجارت آزاد هند و بریتانیا برجسته است: ۱۱۴۳ دسته بندی نساجی (شامل بخش‌های اصلی مانند نخ پنبه‌ای، پارچه خاکستری، پوشاک آماده و منسوجات خانگی) که از هند به بریتانیا صادر می‌شوند، کاملاً از تعرفه‌ها معاف هستند که تقریباً ۸۵٪ از دسته بندی‌های موجود در فهرست واردات نساجی بریتانیا را تشکیل می‌دهند. پیش از این، محصولات نساجی هندی که وارد بازار بریتانیا می‌شدند، مشمول تعرفه‌هایی از ۵٪ تا ۱۲٪ بودند، در حالی که برخی از محصولات رقبای اصلی مانند چین و بنگلادش از قبل تحت سیستم عمومی ترجیحات (GSP) یا توافقنامههای دوجانبه از نرخ مالیات پایین‌تری برخوردار بودند.
حذف کامل تعرفه‌ها مستقیماً رقابت‌پذیری قیمت محصولات نساجی هند در بازار بریتانیا را افزایش داده است. طبق محاسبات کنفدراسیون صنایع نساجی هند (CITI)، پس از حذف تعرفه‌ها، قیمت پوشاک آماده هندی در بازار بریتانیا می‌تواند ۶ تا ۸ درصد کاهش یابد. شکاف قیمتی بین محصولات 同类 هندی و چینی از ۳ تا ۵ درصد قبلی به کمتر از ۱ درصد کاهش خواهد یافت و برخی از محصولات میان‌رده تا پایین‌رده حتی ممکن است به برابری قیمت برسند یا از همتایان چینی خود پیشی بگیرند.
از نظر مقیاس بازار، بریتانیا سومین واردکننده بزرگ منسوجات در اروپا است که حجم واردات سالانه منسوجات آن ۲۶.۹۵ میلیارد دلار آمریکا (داده‌های ۲۰۲۴) است. در این میان، پوشاک ۶۲٪، منسوجات خانگی ۲۳٪ و پارچه و نخ ۱۵٪ را تشکیل می‌دهند. چین مدت‌هاست که با تکیه بر زنجیره کامل صنعتی، کیفیت پایدار و مزایای گسترده خود، ۲۸٪ از سهم بازار واردات منسوجات بریتانیا را در اختیار دارد و آن را به بزرگترین تأمین‌کننده منسوجات بریتانیا تبدیل کرده است. اگرچه هند دومین تولیدکننده بزرگ منسوجات در جهان است، اما سهم آن در بازار بریتانیا تنها ۶.۶٪ است که عمدتاً بر محصولات واسطه‌ای مانند نخ پنبه‌ای و پارچه خاکستری تمرکز دارد و صادرات پوشاک آماده با ارزش افزوده بالا کمتر از ۳۰٪ را تشکیل می‌دهد.
لازم‌الاجرا شدن توافقنامه تجارت آزاد هند و بریتانیا، «پنجره‌ای رو به رشد» را برای صنعت نساجی هند گشوده است. در بیانیه‌ای که پس از اجرایی شدن این توافقنامه منتشر شد، وزارت نساجی هند به وضوح هدف خود را افزایش صادرات نساجی به بریتانیا از ۱.۷۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ به ۵ میلیارد دلار در سه سال آینده، با سهم بازار بیش از ۱۸ درصد، اعلام کرد. این بدان معناست که هند قصد دارد تقریباً ۱۱.۴ درصد از سهم بازار موجود را به خود اختصاص دهد و چین، به عنوان بزرگترین تأمین‌کننده در بازار بریتانیا، به هدف رقابتی اصلی آن تبدیل خواهد شد.
چالش‌های صنعت نساجی چین: فشار بر بازارهای متوسط تا پایین، مزایای زنجیره تأمین همچنان پابرجاست اما هوشیاری لازم است
برای شرکت‌های صادرات نساجی چین، چالش‌های ناشی از توافقنامه تجارت آزاد هند و بریتانیا عمدتاً بر بخش محصولات میان‌رده تا پایین‌رده متمرکز است. در حال حاضر، پوشاک آماده میان‌رده تا پایین‌رده (مانند لباس‌های راحتی و منسوجات خانگی ساده) تقریباً ۴۵ درصد از صادرات نساجی چین به بریتانیا را تشکیل می‌دهد. این محصولات موانع فنی کم، رقابت همگن شدید و قیمت، عامل اصلی رقابتی هستند. هند، با مزایایی در هزینه‌های نیروی کار (میانگین حقوق ماهانه کارگران نساجی هند حدود یک سوم حقوق ماهانه کارگران نساجی در چین است) و منابع پنبه (هند بزرگترین تولیدکننده پنبه در جهان است)، همراه با کاهش تعرفه‌ها، ممکن است خرده‌فروشان بریتانیایی را به انتقال بخشی از سفارشات میان‌رده تا پایین‌رده خود به هند جذب کند.
از دیدگاه شرکت‌های خاص، استراتژی‌های تدارکات خرده‌فروشان زنجیره‌ای بزرگ بریتانیا (مانند مارکس و اسپنسر، پریمارک و ASDA) نشانه‌هایی از تعدیل را نشان داده‌اند. به گفته منابع صنعتی، پریمارک قراردادهای تأمین بلندمدت با ۳ کارخانه پوشاک هندی امضا کرده و قصد دارد نسبت تدارکات لباس‌های راحتی متوسط تا ارزان‌قیمت را از ۱۰٪ قبلی به ۳۰٪ افزایش دهد. مارکس و اسپنسر همچنین اظهار داشت که حجم تدارکات محصولات منسوجات خانگی ساخت هند را در فصل پاییز و زمستان ۲۰۲۵-۲۰۲۶ با سهم هدف اولیه ۱۵٪ افزایش خواهد داد.
با این حال، صنعت نساجی چین بی‌دفاع نیست. یکپارچگی زنجیره صنعتی و مزایای محصولات با ارزش افزوده بالا همچنان کلید مقاومت در برابر رقابت است. از یک سو، چین دارای یک طرح زنجیره صنعتی کامل از الیاف شیمیایی، ریسندگی، بافندگی، چاپ و رنگرزی تا پوشاک آماده است. سرعت پاسخگویی زنجیره صنعتی (با چرخه تحویل سفارش متوسط حدود 20 روز) بسیار سریع‌تر از هند (حدود 35 تا 40 روز) است که برای برندهای مد سریع که نیاز به تکرار سریع دارند، بسیار مهم است. از سوی دیگر، انباشت فناوری و مزایای ظرفیت تولید چین در زمینه منسوجات سطح بالا (مانند پارچه‌های کاربردی، محصولات الیاف بازیافتی و منسوجات هوشمند) برای هند دشوار است که در کوتاه مدت از آن پیشی بگیرد. به عنوان مثال، صادرات پارچه‌های پلی‌استر بازیافتی و منسوجات خانگی ضد باکتری چین به بریتانیا بیش از 40 درصد از بازار بریتانیا را تشکیل می‌دهد که عمدتاً مشتریان برندهای متوسط تا سطح بالا را هدف قرار می‌دهد و این بخش کمتر تحت تأثیر تعرفه‌ها قرار می‌گیرد.
علاوه بر این، «طرح جهانی» شرکت‌های نساجی چینی نیز از خطرات یک بازار واحد جلوگیری می‌کند. در سال‌های اخیر، بسیاری از شرکت‌های نساجی چینی پایگاه‌های تولیدی خود را در جنوب شرقی آسیا و آفریقا ایجاد کرده‌اند تا با استفاده از ترجیحات تعرفه‌ای محلی، وارد بازار اروپا شوند. به عنوان مثال، کارخانه ویتنامی شرکت بین‌المللی شنژو می‌تواند از طریق توافقنامه تجارت آزاد اتحادیه اروپا و ویتنام از تعرفه‌های صفر برخوردار شود و صادرات لباس ورزشی آن به بریتانیا ۲۲٪ از بازار واردات لباس ورزشی بریتانیا را تشکیل می‌دهد. این بخش از کسب‌وکار موقتاً تحت تأثیر مستقیم توافقنامه تجارت آزاد هند و بریتانیا قرار نمی‌گیرد.
تأثیر گسترده بر صنعت: منطقهای شدن شتابان زنجیره تأمین نساجی جهانی، شرکت‌ها باید بر «رقابت متمایز» تمرکز کنند.
لازم‌الاجرا شدن توافقنامه تجارت آزاد هند و بریتانیا اساساً نمونه کوچکی از روند جهانی «منطقهای شدن» و توسعه «مبتنی بر توافق» زنجیره تأمین نساجی است. در سال‌های اخیر، توافقنامههای تجارت آزاد دوجانبه مانند توافقنامه تجارت آزاد اتحادیه اروپا و اندونزی، توافقنامه تجارت آزاد بریتانیا و هند و توافقنامه تجارت آزاد ایالات متحده و ویتنام به طور گسترده منعقد شده‌اند. یکی از منطقهای اصلی، ایجاد «زنجیره‌های تأمین نزدیک به ساحل» یا «زنجیره‌های تأمین متحد» از طریق ترجیحات تعرفه‌ای است و این روند در حال تغییر شکل قوانین تجارت جهانی نساجی است.
برای شرکت‌های نساجی در سراسر جهان، استراتژی‌های واکنش باید بر «تمایز» تمرکز کنند:
شرکت‌های هندی: در کوتاه‌مدت، آنها باید به مسائلی مانند ظرفیت تولید ناکافی و ثبات زنجیره تأمین (مثلاً نوسانات قیمت پنبه، کمبود برق) رسیدگی کنند تا از تأخیر در تحویل ناشی از افزایش سفارشات جلوگیری شود. در درازمدت، آنها باید سهم محصولات با ارزش افزوده بالا را افزایش دهند و از وابستگی به بازار متوسط تا پایین‌رده جدا شوند.
شرکت‌های چینی: از یک سو، آنها می‌توانند سهم خود را در بازار کالاهای لوکس از طریق ارتقاء فناوری (مثلاً توسعه پارچه‌های سازگار با محیط زیست و الیاف کاربردی) تثبیت کنند. از سوی دیگر، آنها می‌توانند همکاری عمیق با برندهای بریتانیایی (مثلاً ارائه طراحی سفارشی و خدمات زنجیره تأمین با واکنش سریع) را تقویت کنند تا وفاداری مشتری را افزایش دهند. در عین حال، آنها می‌توانند از ابتکار «کمربند و جاده» برای جلوگیری از موانع تعرفه‌ای از طریق انتقال از طریق کشورهای ثالث یا تولید خارج از کشور استفاده کنند.
خرده‌فروشان بریتانیایی: آنها باید بین هزینه و ثبات زنجیره تأمین تعادل برقرار کنند. اگرچه محصولات هندی مزایای قیمتی برجسته‌ای دارند، اما با خطرات زنجیره تأمین بالاتری روبرو هستند. محصولات چینی، اگرچه قیمت کمی بالاتری دارند، اما کیفیت تضمین‌شده‌تر و ثبات تحویل بیشتری ارائه می‌دهند. انتظار می‌رود که بازار بریتانیا در آینده الگوی تأمین دوگانه «کالاهای گران‌قیمت از چین + کالاهای میان‌رده تا ارزان‌قیمت از هند» را ارائه دهد.
به طور کلی، تأثیر توافقنامه تجارت آزاد هند و بریتانیا بر صنعت نساجی «مختل‌کننده» نیست، بلکه باعث ارتقای رقابت در بازار از «جنگ قیمت‌ها» به «جنگ ارزش‌ها» می‌شود. شرکت‌های صادرات نساجی چین باید در کوتاه‌مدت مراقب از دست دادن سهم بازار متوسط تا پایین باشند و در بلندمدت، از طریق ارتقای زنجیره صنعتی و طرح‌بندی جهانی، مزایای رقابتی جدیدی را تحت قوانین جدید تجاری ایجاد کنند.
زمان ارسال: ۲۲ آگوست ۲۰۲۵